Hòn Trống Mái
Điển hình ở Quảng Ninh, nhà báo-nghệ sĩ nhiếp ảnh Đỗ Kha, ông sinh ra và lớn lên ở Bãi Cháy và nửa thế kỷ cầm máy công tác ở báo Quảng Ninh, ông đã có cả 1 bộ ảnh "để đời” về Hạ Long theo suốt thời gian ông sống và làm việc bên bờ Vịnh xinh đẹp. Cũng trong sự nghiệp nghệ thuật, nhạc sĩ Đỗ Hòa An, giảng viên của Trường Cao đẳng VHNT& DL Hạ Long, tuy không sinh ra và lớn lên ở Quảng Ninh, song rất tâm huyết với nghề, nhạc sĩ đã cho ra đời trên 500 ca khúc về vùng đất và con người Quảng Ninh, ca khúc về biển quen thuộc nhất là "Hạ Long biển nhớ”. Có lần trò chuyện, nhạc sĩ đã tâm sự với chúng tôi: Tôi cho rằng Quảng Ninh, Hạ Long là nơi có nguồn cảm hứng, đề tài bất tận để tôi cảm nhận và sáng tác. Tất cả, từ đất, biển, đảo cho đến con người, hoà quyện với nhau thành một bức tranh tổng thể đẹp đến lạ lùng. Âu nó cũng là cái duyên... Cũng vì say mê vẻ đẹp của Vịnh Hạ Long, nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Thanh Sang của TP Hồ Chí Minh đã bỏ ra nửa tháng trời đến Hạ Long để ghi lại cảnh đẹp Vịnh Hạ Long và đã cho ra mắt một công trình "du lịch ảo” về Vịnh Hạ Long trên website do anh lập ra có địa chỉ www.halongwonder.com nhằm giúp cho những người chưa có điều kiện đến tham quan Vịnh Hạ Long nhưng vẫn có thể chiêm ngưỡng cảnh đẹp của di sản.
Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long không chỉ có giá trị lớn về thẩm mỹ, mà còn có giá trị lớn về khoa học địa chất, địa mạo, đa dạng sinh học và văn hoá. Có lẽ, hiếm thấy một thắng cảnh nào khác trên trái đất lại hàm chứa nhiều giá trị đến như vậy. Nó không đơn thuần là một thắng cảnh hoành tráng, có qui mô lớn nhất cả nước mà còn là một tổ hợp di sản, một quần thể hàng loạt những thắng cảnh đặc sắc, nhiều dáng vẻ kỳ lạ và được kéo dài xuống tận Vịnh Bái Tử Long đã làm say đắm lòng người.
Ở góc nhìn tổng quát thì Vịnh Hạ Long là tác phẩm nghệ thuật tạo hình kỳ vĩ, kết hợp hài hoà giữa điêu khắc và hội hoạ, giữa sự hoành tráng khoẻ khoắn với nét duyên dáng thơ mộng. Vịnh Hạ Long không chỉ là tác phẩm nghệ thuật tĩnh, mà luôn luôn biến đổi theo thời gian và góc nhìn, tạo nên trong giây lát những cảnh sắc khác thường, có sức quyến rũ đến sững sờ. Với góc nhìn cận cảnh, riêng lẻ thì mỗi đảo đá, luồng lạch, hang động ở Vịnh Hạ Long là một thắng cảnh kỳ thú, muôn màu muôn sắc khiến cho biết bao du khách trong và ngoài nước đến đây ngẩn ngơ.
Những đảo đá trên Vịnh Hạ Long như là một công trình điêu khắc sống động mang hình hài bí ẩn, các khối kiến trúc uy nghi, bề thế, có nơi chông chênh, ngộ nghĩnh được tạo dựng bởi tạo hoá. Mỗi đỉnh núi, mỗi triền đá, thảm thực vật, rồi những luồng lạch quanh co uốn lượn là một cảnh quan kỳ ảo. Khi du khách lênh đênh trên con tàu du lịch, có cảm nhận như là các đảo đá vây quanh, mỗi khi có sóng biển vỗ vào con tàu, lại cảm thấy như các đảo nghiêng ngó quanh mình…
Thảm thực vật trên Vịnh Hạ Long cũng cuốn hút các nhà khoa học bởi trên các đảo đá trong vịnh có nhiều thực vật nằm trong sách đỏ Việt Nam. Đặc trưng của thực vật đặc hữu Vịnh Hạ Long là hầu hết mọc cheo leo trên đỉnh hay vách đá, chúng có bộ rễ bám chặt và sâu vào khe đá để sinh tồn. Có loài hoa nở vào mùa xuân như Cọ Hạ Long; có loài nở hoa vào mùa hè như Khổ cử đại tím, Thiên tuế Hạ Long…Các loài thực vật này thích nghi với điều kiện môi trường, khí hậu các đảo ở Vịnh Hạ Long mà chưa thấy có ở nơi nào khác trên thế giới.
Đã hơn 1 lần tôi đưa bạn bè đến những hang động được ví như là những lâu đài hoành tráng, rất cổ kính và lộng lẫy trong vịnh, đến thăm làng chài và cuộc sống thường nhật của ngư dân Cửa Vạn, Cống Đầm, Vông Viêng...và ngắm những con thuyền mủng thả lưới, câu cá lênh đênh trong vịnh. Cùng chèo thuyền tham quan quanh làng chài khi đêm xuống, rồi cùng dân chài kéo lưới hoà trong vị mặn mòi của biển. Làng chài Cửa Vạn-Trung tâm Văn hoá nổi Cửa Vạn là bảo tàng về ngư dân hiếm hoi trên thế giới nằm giữa biển xanh. Với những nét đẹp riêng có của mình, Cửa Vạn đã trở thành một trong những điểm du lịch hấp dẫn nhất trên Vịnh Hạ Long. Gần đây, làng chài này vừa được đưa vào danh sách 16 ngôi làng cổ đẹp nhất thế giới theo bình chọn của website du lịch Journeyetc.com.
Song trước áp lực về gia tăng dân số ở các làng chài đang gây khó khăn cho việc kiểm soát ô nhiễm nước và bảo vệ đa dạng sinh học Vịnh Hạ Long. Ngư dân gặp nhiều khó khăn hơn khi nguồn thuỷ sản tự nhiên đang dần cạn kiệt và việc nuôi cá luôn gặp rủi ro vì nguy cơ ô nhiễm. Sự an toàn và cải thiện chất lượng cuộc sống cho ngư dân trong bối cảnh gia tăng các rủi ro thiên tai, nước biển dâng. Điều quan trọng hơn nữa là tương lai của những trẻ em làng chài cần phải được thay đổi, chúng cần được học tập và phát triển trong môi trường rộng lớn hơn chứ không phải mãi loanh quanh bên những con thuyền. Việc di dời các làng chài nổi ra khỏi khu di sản thế giới Vịnh Hạ Long đã được tỉnh Quảng Ninh triển khai thực hiện. Đây là giải pháp cần thiết không chỉ nhằm nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản mà còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc là đem lại cuộc sống an cư, bền vững cho hàng trăm hộ dân chài vốn lệ thuộc vào cuộc sống sông nước.
Hàng triệu triệu năm đã qua, với những biến động của thiên nhiên lịch sử, mỗi chúng ta đến với Vịnh Hạ Long hôm nay để cảm nhận sâu sắc hơn về một tuyệt tác thiên nhiên mà tạo hóa đã ban cho đất nước Việt Nam, một di sản thiên nhiên của thế giới. Đến Hạ Long hôm nay du khách sẽ thấy có nhiều thay đổi, những thay đổi đó khiến ta thêm tin tưởng hơn vào con đường phát triển "xanh” mà Quảng Ninh đã chọn.
